Διαδρομή ή διάδρομος, φορά ή φόρα; Υπάρχει 2ος παγκόσμιος πρωταθλητής; Τι ισχύει, τι όχι, τι είναι αποδεκτό; Αρκετές είναι οι έννοιες που μπερδεύουν, παιδεύουν ή και κακώς χρησιμοποιούνται. Ενόψει και των μεγάλων διοργανώσεων που έπονται και αναμένεται αυξημένη τηλεοπτική παρακολούθηση, συγκεντρώσαμε ρωτώντας και αρκετούς δημοσιογράφους, κάποια συνήθη επίμαχα σημεία και προσπαθούμε να βάλουμε κάποια τάξη:
Στάδιο – Στίβος – Κλασικός Αθλητισμός
Το Στάδιο ορίζεται ως μεγάλος χώρος, συνήθως ανοιχτός, ειδικά διαμορφωμένος για την πραγματοποίηση αθλητικών αγώνων, κυρίως κλασικού αθλητισμού. Ο στίβος είναι ο ειδικός χώρος στο Στάδιο για αγωνίσματα δρόμων αλλά και αλμάτων και ρίψεων (αγωνίσματα κονίστρας).
Και διεθνώς υπάρχει το Athletics αλλά και track & field.
Ο Κλασικός (Αθλητισμός) συναντάται συχνά και ως Κλασσικός, βάσει του λατινικού classis και του γαλλικού classe, υπάρχουν θεωρίες με ποιά είναι η αρχική προέλευση και ένθερμοι υποστηρικτές και των 2 γραφών, με 1 ή 2 «σ» αν και κυρίως πια χρησιμοποιείται με 1.
Άθλημα & Αγώνισμα
Ο στίβος / κλασικός αθλητισμός είναι άθλημα, όπως η κολύμβηση, η ποδηλασία κλπ.
Τα 100μ., το μήκος κλπ είναι αγωνίσματα, όχι αθλήματα.
Όπως αναφέρει και η ΓΓΑ:
- Αθλήματα (Sports) είναι αυτά τα οποία διοικούνται από τις Διεθνείς Ομοσπονδίες που αναγνωρίζονται από τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή η οποία αναγνωρίζει μία μόνο Ομοσπονδία ανά άθλημα.
- Κλάδος αθλήματος (Discipline) είναι ένας τομέας ενός αθλήματος, ο οποίος περιλαμβάνει ένα ή περισσότερα αγωνίσματα.
- Το αγώνισμα (event) είναι μια αγωνιστική δραστηριότητα αθλήματος ή ενός κλάδου του η οποία έχει ως αποτέλεσμα μια κατάταξη η οποία οδηγεί στην απονομή μεταλλίου και διπλώματος.
(Ωστόσο σε διάφορες περιπτώσεις υπάρχουν άλλες χρήσεις, πχ το event ορίζει τη διοργάνωση, το discipline το αγώνισμα – ή και το άθλημα όπως σε υγρό στίβο)
Διάδρομος στίβου
Το σωστό είναι ο διάδρομος και όχι η διαδρομή. Πχ ο αθλητής τρέχει στον 4ο διάδρομο.
Ο διάδρομος είναι “το στενό και μακρύ πέρασμα ή χώρος και σε αθλητικούς χώρους, η στενόμακρη λωρίδα, όπου τρέχει ο καθένας από τους δρομείς”.
Η διαδρομή είναι “η διάνυση μιας απόστασης, η μετάβαση από ένα σημείο σε ένα άλλο και το μεταξύ τους (τοπικό ή χρονικό) διάστημα και δεν προσδιορίζει τον χώρο”.
Υπό μια έννοια μόνο μπορεί να χρησιμοποιηθεί και το “εσωτερική διαδρομή”, αλλά όχι 1η διαδρομή.
Γύροι και στροφές
Ο τελευταίος γύρος γνωστοποιείται σε κάθε αθλητή με το χτύπημα σε καμπανάκι. Ο κάθε γύρος έχει 2 στροφές (και 2 ευθείες φυσικά). Άρα, μιλάμε για τελευταίο γύρο, όχι τελευταία στροφή.
Φόρα
Είναι η κίνηση που χαρακτηρίζεται από ταχύτητα, ορμή, δύναμη.
Παίρνω φόρα λοιπόν, με τον τόνο στο ό, για προσπάθεια στο μήκος κλπ.
Και όπως λέει και το τραγούδι, “όταν παίρνω φόρα, φόρα κατηφόρα”.
(Προέρχεται βέβαια από το αρχαίο “φορά” -από το φέρω- με μετακίνηση τόνου για διάκριση)
Αντί για άνευ φοράς για να μην μπερδεύει η πτώση, καλύτερα να αναφέρεται πιά άλμα χωρίς φόρα.
Η φορά, με τον τόνο στο ά, είναι (εκτός φυσικά από το ποσοτικό επίρρημα κ.α.) η κατεύθυνση προς την οποία κινείται κάτι, πχ άλλαξε η φορά του ανέμου.
Ελαστικός / συνθετικός τάπητας
Ο ελλειψοειδής στίβος και οι διάδρομοι φόρας είναι επιστρωμένοι με συνθετικό τάπητα.
Το ταρτάν που συνήθως χρησιμοποιούμε ως όρο, είναι απλά ένα δημοφιλές trademark.
Ήταν ο πρώτος και ευρέως διαδεδομένος τέτοιου τύπου ελαστικός τάπητας και σχεδόν ταυτίστηκε.
Πήχυς
Είναι ο πήχυς (ή πήχης) σε ύψος και επί κοντώ – και όχι η μπάρα (από το bar)
Πρωταθλητής – Νικητής – Πανελληνιονίκης – Ολυμπιονίκης
Ως προς το πρωταθλητής είναι κάτι ξεκάθαρο που ισχύει για τον 1ο και μόνο. Δεν υπάρχει άλλος πρωταθλητής πχ δεύτερος ή αργυρός παγκόσμιος πρωταθλητής, καθώς ο πρωταθλητής είναι ο πρώτος, όπως φαίνεται και από την ίδια τη λέξη.
Ως προς το νικητής είναι ίσως μια “γκρίζα” αλλά αποδεκτή ζώνη, παρότι ο νικητής είναι “το πρόσωπο που πετυχαίνει τη νίκη, υπερισχύοντας σε κάποια αναμέτρηση με έναν ή πολλούς αντιπάλους”.
Γενικά όμως αναφέρονται ως πανελληνιονίκες και ο 2ος και ο 3ος, που ανεβαίνουν βάθρο και επιβραβεύονται. Στα δίπλωμα του ΣΕΓΑΣ αναγράφεται ότι “απονέμεται στον Χ που νίκησε νίκη 1η/2η/3η”.
Στους Ολυμπιακούς Αγώνες, μέχρι και τον 8ο προβλέπεται μια παραπάνω επιβράβευση από τη ΔΟΕ και απονέμεται δίπλωμα (ισχύει από το 1981 για τους 8, ενώ από το 1949 ήταν στους 6, από το 1923 στους 3 και εξαρχής στον 1ο) και συνήθως αποκαλούνται νικητές αντίστοιχα όχι μόνο οι 3 αλλά οι 8.
Αυτό κυρίως όμως επικράτησε ως προσδιορισμός με τη θέσπιση προνομίων από την Πολιτεία. Στις διατάξεις άλλωστε αναφέρονται πχ “Εξαιρετική αγωνιστική διάκριση είναι … Η κατάκτηση 1ης έως 8ης νίκης σε θερινούς ή χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες, η κατάκτηση 1ης έως 8ης νίκης σε Παγκόσμια Πρωταθλήματα ανδρών – γυναικών …”
Εκατοστά & χιλιοστά του δευτερολέπτου
Ο χρόνος δίνεται σε εκατοστά του δευτερολέπτου, στην ανάλυση στο φώτο φίνις υπάρχουν όμως και τα χιλιοστά του δευτερολέπτου. Τα εκατοστά έχουν την στρογγυλοποίηση προς τα επάνω των χιλιοστών. Πχ 11.314 = 11.32. Σε ίδια επίδοση από διαφορετικές σειρές αν χρειαστεί γίνεται προσδιορισμός των χιλιοστών. Αν είναι ίδια, υπάρχει ισοπαλία. Σε ίδια σειρά εξετάζεται το φώτο φινις αν υπάρχει εμφανής διαφορά. Φυσικά στις επιδόσεις οι διαφορές που αναφέρονται είναι σε εκατοστά και είναι άλλωστε σαφές από τον αριθμό, πχ το 11.31 από το 11.32 απέχουν 1 εκατοστό και όχι 1 χιλιοστό όπως κάποιες φορές ακούμε.
Και βέβαια δεν υπάρχει καμιά λογική σε αυτό που αναφέρουν ορισμένοι, ότι στην ισοπαλία ο αθλητής που έρχεται από πίσω είναι ο νικητής (;!)
Φώτο φίνις
Για δρόμους μέχρι και τα 800μ. (στους οποίους περιλαμβάνονται και τα 4χ400μ.), επικυρώνονται μόνον οι επιδόσεις που έχουν χρονομετρηθεί με ένα εγκεκριμένο πλήρως αυτοματοποιημένο σύστημα χρονομέτρησης και φώτο-φίνις.
Ο χρόνος λαμβάνεται όταν οποιοδήποτε μέρος του σώματος ενός αθλητή (δηλ. ο κορμός, σε αντίθεση με το κεφάλι, το λαιμό, τους βραχίονες, τις κνήμες, τα χέρια ή τα πόδια) φθάνει το κάθετο επίπεδο του πλησιέστερου άκρου της γραμμής τερματισμού.
Στις περιπτώσεις που χρησιμοποιείται χρονόμετρο χειρός για τους δρόμους εντός σταδίου, και εκτός αν ο χρόνος είναι ακριβώς στο 0,1 δευτερόλεπτο, ο χρόνος μετατρέπεται και καταγράφεται στο αμέσως επόμενο μεγαλύτερο δέκατο (1/10) του δευτερολέπτου, π.χ. το 10.11 καταγράφεται ως 10.2.
Η αντιστοιχία που εφαρμόζεται σε επιδόσεις με ηλεκτρονικό είναι, μετά τη στρογγυλοποίηση, + 0.24 για δρόμους έως και 200μ. και + 0,14 για τα 400άρια. (Πάντως δεν αναγνωρίζονται ρεκόρ για επιδόσεις με χειρός για αγωνίσματα έως και 800μ. – και την 4χ400μ.)
Για τους δρόμους που διεξάγονται τμηματικά ή εξ ολοκλήρου εκτός σταδίου, αν ο χρόνος δεν είναι ακριβές ακέραιο δευτερόλεπτο, μετατρέπεται και καταγράφεται στο αμέσως επόμενο μεγαλύτερο ακέραιο δευτερόλεπτο, π.χ. το 2:09:44.3 θα καταγράφεται ως 2:09:45
Τα χιλιόμετρα
Για αγωνίσματα – αγώνες εντός Σταδίου γράφονται και αναφέρονται ως χιλιάδες μέτρα, πχ 10.000μ., ενώ εκτός Σταδίου σε χιλιόμετρα, πχ 10χλμ.
Μαραθώνιος
Είναι η ιστορική διαδρομή Μαραθωνίου – Αθήνας και ως εξέλιξη ο αγώνας των 42.195μ., όπως έχει οριστεί η απόσταση από την Παγκόσμια ομοσπονδία εδώ και πάνω από έναν αιώνα. Αναφερόμαστε πάντα στην απόσταση.
Δεν γίνεται άλλες αποστάσεις να χαρακτηρίζονται μαραθώνιες ή mini-marathon κλπ, παρά μόνο μεταφορικά στο λόγο.
Ο ημιμαραθώνιος προσδιορίζει επίσης την απόσταση και μόνο, ή κάτι που λέμε υπερ-μαραθώνιο ότι ξεπερνάει την απόσταση.
Ολυμπιακοί Αγώνες & Ολυμπιάδα
Δεν είναι κάτι τόσο ξεκάθαρο παρά μάλλον κάτι πιο ειδικό και κάτι πιο γενικό στον προσδιορισμό.
Οι Ολυμπιακοί Αγώνες είναι η διοργάνωση, το αγωνιστικό μέρος. Η Ολυμπιάδα είναι βασικά η περίοδος μέχρι και τους Ολυμπιακούς Αγώνες, κανονικά από την αρχή του έτους τέλεσης των Ολυμπιακών Αγώνων και συνδέεται και με την αρίθμησή τους. Χαρακτηρίζει και περιλαμβάνει ευρύτερα τις σχετικές διαδικασίες και δράσεις. Κατά την αρχαιότητα ήταν και μονάδα μέτρησης, τα 4 έτη μεταξύ δύο Ολυμπιακών Αγώνων. Η Ολυμπιάδα, που χρησιμοποιείται και για διοργανώσεις μη αθλητικές, χρησιμοποιείται και για τους Αγώνες αλλά όταν θέλουμε να εστιάσουμε σε αυτούς, στο αγωνιστικό μέρος και δράση, παρουσίες, αποτελέσματα κλπ, προτιμότερη είναι η χρήση των “Ολυμπιακών Αγώνων”.
Μεγάλη Βρετανία και…
Κανονικά είναι Μ.Βρετανία και Bορειος Ιρλανδία (GB & NI, Great Britain & Northern Ireland) Πρόκειται ουσιαστικά για το Ηνωμένο Βασίλειο. Οι αθλητές της Β.Ιρλανδίας επιλέγουν αν θα αγωνίζονται με τη Μεγάλη Βρετανία ή με την Ιρλανδία. Γι’ αυτό και για χάρη και συντομίας αρκούμαστε γενικά στο “Μεγάλη Βρετανία”.
(Πάντως οι πολίτες του Ην. Βασιλείου αποκαλούνται Βρετανοί, όπως και των ΗΠΑ Αμερικανοί)
Η Μεγάλη Βρετανία είναι βέβαια το μεγάλο νησί με Αγγλία, Σκωτία, Ουαλία και δίπλα είναι το πολυτάραχο νησί της Ιρλανδίας με την ανεξάρτητη Δημοκρατία της Ιρλανδίας και τη Β. Ιρλανδία που ανήκει στο Ην.Βασίλειο.
Στο στίβο υπάρχει ενιαία ομάδα για το Ην.Βασίλειο. Αρκετοί την αναφέρουν λανθασμένα και ως Αγγλία -που είναι η μεγαλύτερη και ισχυρότερη- αλλά βέβαια δεν είναι μόνη.
Στους Κοινοπολιτειακούς όμως όπως και σε ορισμένα αθλήματα με πρώτο απ’ όλα το ποδόσφαιρο είναι ξεχωριστές οι εκπροσωπήσεις -ομάδες για Αγγλία, Σκωτία, Ουαλία, Β.Ιρλανδία. (Φυσικά η Δημοκρατία της Ιρλανδίας είναι σε κάθε περίπτωση αυτόνομη).
Καυτανζόγλειο Στάδιο
Το Στάδιο, στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, ανεγέρθη με δωρεά του ιδρύματος Λυσίμαχου Καυτανζόγλου. Ο Καυτανζόγλου (χωρίς «τ» μεταξύ «ν» και «ζ» στο επώνυμο) ήταν διακεκριμένος διπλωμάτης και νομικός παλαιάς οικογένειας της Θεσσαλονίκης με πολύ σημαντικό έργο.
Σφαιροβολία / σφαίρα κλπ
Το αγώνισμα είναι η σφαιροβολία, το όργανο είναι η σφαίρα και αντίστοιχα στα υπόλοιπα αγωνίσματα ρίψεων. Αλλά συχνά και μάλλον αποδεκτά χρησιμοποιούμε και για λόγους συντομίας απλά τη λέξη του οργάνου.
Στα άλματα συνήθως παραλείπουμε το …άλμα, αντί δηλαδή για άλμα σε μήκος λέμε απλά μήκος κλπ.
Προκήρυξη
Τελειώνοντας, να προσέχουμε την προκήρυξη ενός αγώνα (και όχι προκύρηξη)
Δείτε σχετικά στοιχεία για τον Κλασικό Αθλητισμό στο:
https://www.stivoz.gr/xrisima/events-istorika/athletics/
Δείτε πληροφορίες για ειδικά και τεχνικά στοιχεία και κανονισμούς :
https://www.stivoz.gr/xrisima/season/kanonismoi-texnika/katigories-agonismata-texnika/
ΜΠΡΑΒΟ!