Ιστορικό ΣΕΓΑΣ – Πανελλήνια Πρωταθλήματα

Οι Α’ Ολυμπιακοί Αγώνες και η ίδρυση της Ομοσπονδίας αθλητικών σωματείων

Πριν τους Α’ σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας, ήδη είχαν γίνει 4 οι λεγόμενες ΖΑΠΠΕΙΕΣ Ολυμπιάδες. Μέσα από αυτές φάνηκαν οι πρώτοι προβληματισμοί για την πιο οργανωμένη προετοιμασία των αθλητών αλλά και των αγώνων. Η αναβίωση, η ανάθεση και η επιτυχημένη τέλεση στην Αθήνα των Α’ Ολυμπιακών Αγώνων είχαν σαν αποτέλεσμα όλο και περισσότεροι να θέλουν να γυμνάζονται, να γίνονται όλο και περισσότεροι τοπικοί αγώνες σε διάφορα μέρη της χώρας, με αποτέλεσμα να ιδρυθούν νέοι σύλλογοι (37 εκείνη την εποχή) για να καλύψουν τις ανάγκες. Να σημειωθεί ότι ο Όμιλος Ερετών (κωπηλατικός σύλλογος) ήταν -με ίδρυση τις 15/6/1885- ο αρχαιότερος σύλλογος.

Αποτέλεσμα των προβληματισμών που προέκυψαν είναι και η πρώτη κίνηση για ίδρυση ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑΣ αθλητικών σωματείων στην Πάτρα στις 20 Φεβρουαρίου 1895.
Ο “Παναχαΐκός Γ.Σ.” κάλεσε σε σύσκεψη τους αντιπροσώπους από “Γ.Ε. Πάτρας”, “Πανελλήνιο Γ.Σ.”, “Εθνικό Γ.Σ.”, “Παναιτωλικό”, για να συζητήσουν την τέλεση προκριματικών αγώνων για τους Α’ Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας που θα ήταν πιο αντιπροσωπευτικοί και σε ευρεία κλίμακα.
Στη σύσκεψη αυτή οι 5 υπέγραψαν πρακτικό που δήλωνε την συμφωνία τους για τη σύσταση ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ όλων των Ελληνικών συλλόγων με σκοπό τη καλύτερη επικοινωνία και συνεννόηση μεταξύ τους. Μετά την πρώτη αυτή έγγραφη διατύπωση των συλλόγων (20/2/1895) για ίδρυση Συνδέσμου, σε διάφορες αθλητικές εκδηλώσεις γινόταν λόγος για το θέμα αλλά κανείς δεν αναλάμβανε την πρωτοβουλία για τον συντονισμό και την υλοποίηση της ιδέας.

Εντωμεταξύ, το αρχαίο Στάδιο των Αθηνών που μετά από κάποιες διαμορφώσεις είχε φιλοξενήσει στο χώρο του 50 χιλ. θεατές για τα Ολύμπια του 1870, μετά την απόφαση του 1894 για ανασύσταση των Ολυμπιακών Αγώνων, ανακαινίστηκε, κυρίως χάρη σε δωρεές του Γ.Αβέρωφ.

Οι αγώνες πριν τους Αγώνες

Στο στίβο στις 9 και 10 Μαρτίου του 1896 στο Παναθηναϊκό Στάδιο της Αθήνας, διεξήχθησαν οι Α΄ Πανελλήνιοι Δοκιμαστικοί Αγώνες, όπως αποκαλέστηκαν, οι οποίοι απετέλεσαν το κριτήριο για την επιλογή των Ελλήνων αθλητών που θα μετείχαν στους Α΄ Ολυμπιακούς Αγώνες του 1896.
Έλαβαν μέρος 45 αθλητές από έξι αθλητικά σωματεία, καθώς και ανεξάρτητοι. Προέρχονταν από την Αθήνα, την Πάτρα, την Κύπρο και την Ανατολική Ρωμυλία. (Α.Ο. Αθηνών, Γυμναστική Εταιρεία Πατρών, Ολύμπια Λεμεσού, Εθνικός ΓΣ, Παναχαϊκός ΓΣ, Πανελλήνιος ΓΣ).
Στην Κύπρο είχαν προηγηθεί οι πρώτοι Παγκύπριοι Αγώνες για να επιλεγούν οι αθλητές που θα λάμβαναν μέρος στους Πανελλήνιους.

Το πρωτάθλημα αυτό διοργανώθηκε από την “Επιτροπή Ολυμπιακών Αγώνων” και θεωρείται το “Α΄ Πανελλήνιο Πρωτάθλημα Στίβου“, παρά το ότι ο ΣΕΓΑΣ (που ιδρύθηκε το 1897) ξεκίνησε να διοργανώνει πανελλήνιο πρωτάθλημα το 1901. Τους αγώνες παρακολούθησαν 15.000 περίπου θεατές και το εισιτήριο κόστιζε 1 δραχμή.
Σύμφωνα με την προκήρυξη, προκρίνονταν για τους Ολυμπιακούς Αγώνες οι δύο πρώτοι από κάθε αγώνισμα – εκτός από τα 1500μ και τη δισκοβολία που θα προκρίνονταν οι τρεις πρώτοι αθλητές και τον Μαραθώνιο από τον οποίο θα προκρίνονταν έξι αθλητές (μετά έγινε και δεύτερος αγώνας καθώς οι θέσεις αυξήθηκαν σε δέκα).

Διεξήχθησαν 12 αγωνίσματα – και οι επιδόσεις που σημειώθηκαν στους αγώνες αυτούς έχουν καταγραφεί ως τα πρώτα πανελλήνια ρεκόρ στα αντίστοιχα αγωνίσματα.
Διεξήχθη ο Μαραθώνιος και τα 100μ., 400μ., 800μ., 1500μ., 110μ. εμπ., ύψος, επί κοντώ, μήκος, τριπλούν, σφαιροβολία, δισκοβολία. (Έγιναν επίσης αγώνες πάλης και ενόργανης με ασκήσεις σε εφαλτήριο, μονόζυγο και δίζυγο)

Για την ανάδειξη του πρωταθλητή συλλόγου τότε λάμβαναν υπόψη τις νίκες και πολυνίκης – πρωταθλητής σύλλογος αναδείχθηκε ο Αθλητικός Όμιλος Αθηνών, ο οποίος είχε ιδρυθεί λίγους μήνες νωρίτερα και λίγα χρόνια μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες διαλύθηκε.

Αθήνα 1896

Τη Δευτέρα του Πάσχα το 1896, την 25η Μαρτίου (αντιστοιχεί 6 Απριλίου με το νέο ημερολόγιο) ο Βασιλιάς Γεώργιος κήρυξε την έναρξη των 1ων σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων σε ένα κατάμεστο από 80 χιλιάδες κόσμο Παναθηναικό Στάδιο.
(Το 1894 ο Pierre de Coubertin στο Παρίσι ιδρύοντας τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή σε ένα συμβούλιο με αντιπροσώπους ομοσπονδιών 11 χωρών αποφάσισε την αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων, ενώ ο Βικέλας εκλέχθηκε πρόεδρος της νεοσύστατης ΔΟΕ).

Την 5η μέρα των αγώνων, στις 29/3 στις 2 το μεσημέρι ο ταγματάρχης Παπαδιαμαντόπουλος έδωσε την εκκίνηση στη γέφυρα του Μαραθώνα και 17 αθλητές διένυαν τα περίπου 40χλμ για να τερματίσουν τον Μαραθώνιο δρόμο στο κατάμεστο Παναθηναϊκό Στάδιο. Ο Σπύρος Λούης τερμάτισε πρώτος σε 2:58ʼ50”. Δεύτερος ήταν ο Χαρίλαος Βασιλάκος που ήταν πριν ο νικητής στους Πανελλήνιους Δοκιμαστικούς Αγώνες -στον πρώτο αγώνα Μαραθωνίου.

Τα συνέδρια και οι σύλλογοι

Οι Ολυμπιακοί Αγώνες προκάλεσαν αρκετή δραστηριοποίηση στη δημιουργία και λειτουργία συλλόγων.

Στην Πάτρα και πάλι με την ευκαιρία των “Παναχαϊκών” αγώνων που οργάνωσε ο ομώνυμος σύλλογος της πόλης στις 19-20-21 Μαΐου 1896 και οι οποίοι σημείωσαν μεγάλη επιτυχία, τέθηκε και πάλι το θέμα για την ίδρυση της Ομοσπονδίας. Σε αυτή τη συνάντηση παρόντες ήταν πολλοί εκπρόσωποι συλλόγων και μεταξύ τους ο Πρόεδρος του “Πανελληνίου Γ.Σ.” Σπύρος Λάμπρου και ο Γενικός Γραμματέας Σπύρος Αντωνόπουλος, οι οποίοι εξουσιοδοτήθηκαν να υλοποιήσουν τη θέληση των συλλόγων.

Ο “Πανελλήνιος” εργάστηκε με ζήλο και στις 25 Οκτωβρίου 1896 έστειλε σε όλους τους συλλόγους της εποχής (52) εγκύκλιο που τους καλούσε σε συνέδριο στις 11-15 και 17 Ιανουαρίου 1897 με θέμα την ΙΔΡΥΣΗ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ, την ψήφιση καταnστατικού και εκλογές.
Οι απαντήσεις που έφταναν στην πρόσκληση του “Πανελληνίου” ήταν θετικές. Πραγματικά στις 11 Ιανουαρίου 1897 ημέρα Σάββατο και ώρα 14:00 στην πρώτη συγκέντρωση στο γυμναστήριο του “Πανελληνίου Γ.Σ.” ήταν παρόντες και διαπιστεύθηκαν 28 σύλλογοι:

• Πανελλήνιος Γ.Σ.
• Εθνικός Γ.Σ.
• Γ.Σ. Κέρκυρας
• Γ.Σ. Φιλοπροόδων Τρίπολης
• Στράτων Αιγίου
• Γ.Σ. Τήνου
• Σύλλογος Πεζοπόρων Πειραιώς
• Αβέρωφ Ναυπλίου
• Παναχαϊκός Πατρών
• Παγκύπρια Λευκωσίας
• Σκουφάς Άρτας
• Πειραϊκός Σύνδεσμος
• Σύλλογος Γυμνάσιον Σμύρνης
• Γ.Σ. Αμαρουσίου
• Λοκρικός Αταλάντης
• Γλαύκος Χαλκίδας
• Γ.Σ. Στυλίδας
• Γ.Σ. Λαμίας
• Γ.Σ. Βόλου
• Μεσσηνιακός Καλαμάτας
• Άρατος Κιάτου
• Ηρακλής Αγρινίου
• Ναυπακτιακός Ναυπάκτου
• Ολύμπια Λεμεσού
• Ολυμπία Αδριτσάνας
• Φιλοξένεια Ζακύνθου
• Φωκιανός -Κουκουβάουνες
• Γ.Σ. Κύμης

Από την άλλη μέρα Κυριακή 12 και μέχρι στις 15 Ιανουαρίου 1897 συνήλθε επίσημα το συνέδριο στην αίθουσα του φιλολογικού συλλόγου “Παρνασσός” και αποφασίστηκε η ίδρυση του Συνδέσμου Ελληνικών Αθλητικών και Γυμναστικών Σωματείων και το καταστατικό του που ψηφίστηκε στις 16 Ιανουαρίου. Το βασιλικό διάταγμα για την έγκριση του ΣΕΑΓΣ έχει ημερομηνία 7/2/1897 και η απόφαση δημοσιεύθηκε στις 27 Φεβρουαρίου 1897 στην εφημερίδα της Κυβέρνησης.
Α’ πρόεδρος ήταν ο Σπυρίδωνας Λάμπρου, καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και μετέπειτα Πρύτανης, αλλά και Πρωθυπουργός.

Αρχικά η Ομοσπονδία είχε την ονομασία ΣΕΑΓΣ και μετονομάστηκε το 1928, με απλό αναγραμματισμό και χάριν ευφωνίας, σε ΣΕΓΑΣ : Σύνδεσμος Ελληνικών Γυμναστικών Αθλητικών Σωματείων.

-> ΣΕΓΑΣ : διοίκηση

Στεγάστηκε στην Αθήνα, στις ακόλουθες διευθύνσεις:
Νίκης 11, Καψάλη 4, Αμερικής 20, Γ.Γενναδίου 3, Πανεπιστημίου 25, Λ.Συγγρού 137.

Στον ένα -και πλέον- αιώνα ζωής του, ο ΣΕΓΑΣ πρωτοστάτησε και πρόσφερε το οργανωτικό και αγωνιστικό εκείνο πλαίσιο που χρειαζόταν ο ελληνικός αθλητισμός για να αναπτυχθεί και να δώσει ευκαιρίες στους νέους και στις νέες που με την σειρά τους δόξασαν την Ελλάδα.

Η αρχή στα πανελλήνια πρωταθλήματα

Το B΄ Πανελλήνιο πρωτάθλημα στίβου του 1901 ήταν στην ουσία το 1ο επίσημο πρωτάθλημα στίβου και δεύτερο μετά από αυτό του 1896.
Από το 1901 μέχρι το 1919 τα πανελλήνια πρωταθλήματα διοργανώνονταν με συνεργασία ΣΕΑΓΣ και ΕΟΑ.

Οι αγώνες έγιναν στο Παναθηναϊκό στάδιο από τις 5 έως τις 8 Απριλίου 1901.
Οι Κύπριοι αθλητές ήλθαν με το ατμόπλοιο “Σοφία” και τους υποδέχθηκαν πολιτικοί αλλά και πλήθος κόσμου με κεντρικό σύνθημα την “Ένωση”.

Πολυνίκεις σύλλογοι αναδείχθηκαν ο Πανελλήνιος Γ.Σ. και ο Εθνικός Γ.Σ. με 7 πρώτες νίκες ο καθένας και έτσι απονεμήθηκε και στους δύο συλλόγους το τρόπαιο του πρωταθλητή, που ήταν ένα αντίγραφο του αρχαίου αγάλματος “Νίκη του Παιωνίου” – που αποτελεί και το έμβλημα του ΣΕΓΑΣ. Βρέθηκε το 1875 στην Ολυμπία και απεικονίζει τη στιγμή που η Θεά Νίκη κατεβαίνει από τον Ουρανό στη Γη, σταλμένη από τους Θεούς για να φέρει την πολυπόθητη νίκη.

Οι σύλλογοι παρέλασαν στο στάδιο με την εξής σειρά:

• Πανελλήνιος Γ.Σ. με 36 αθλητές και στολές λευκές και κυανές.
• Παναχαϊκός Γ.Σ. με 7 αθλητές και στολές κόκκινες.
• Εθνικός Γ.Σ. με 40 αθλητές και στολή λευκή και μέλαινα.
• Γ.Ε. Πατρών με 5 αθλητές και στολή μέλαινα και πράσινη.
• Γ.Σ. Κύμης με 1 αθλητή και στολή κυανή, κίτρινη και λευκή.
• Γ.Σ. “Τα Παγκύπρια” με 6 αθλητές και στολή κυανή και κίτρινη
• Γ.Σ. Βόλου με 3 αθλητές και στολή λευκή.
• Γ.Σ. Αμαρουσίου με 10 αθλητές και στολή κίτρινη.
• Γ.Σ. “Ηρώδης ο Αττικός” Κηφισιάς με 7 αθλητές και στολή κυανή.
• Γ.Σ. Ολύμπια Λεμεσού με 6 αθλητές και στολή ερυθρά και μέλαινα.
• Γ.Σ. Ζήνων Λάρνακας με 2 αθλητές και στολή πορτοκαλί.
• ΑΣ Βουρβούρων με 3 αθλητές και στολή χρώματος τεφρού.

Την πρώτη μέρα έγιναν κατά σειρά τα αγωνίσματα:
προκριματικά των 100 μέτρων που έγιναν σε δύο σειρές, ομίλους τότε, Δίζυγον καθ’ ομάδα, Άρσις βαρών δι’ αμφοτέρων των χειρών, Άλμα απλούν, Λιθοβολία, Άλμα εις ύψος – ενώ αναβλήθηκε λόγω του προχωρημένου της ώρας το αγώνισμα των κρίκων.

Τη δεύτερη μέρα των αγώνων, 6 Απριλίου, άνοιξε τις πόρτες της στο Ζάππειο μέγαρο η Έκθεση που ήταν μέρος των αγώνων. Την ίδια μέρα, το απόγευμα, έγιναν τα αγωνίσματα, μερικά υπό βροχή:
Δρόμος 110 μέτρων μετ’ εμποδίων, Μονόζυγο κατ’ άνδρα, Άλμα επί κοντώ, Δισκοβολία, Αναρρίχηση επί κάλω, 100 μέτρα, 800 μέτρα, Άρσις Βαρών, Άλμα είς τριπλούν και Βάδην 1000 μέτρα.
Πολλές διαμαρτυρίες υπήρξαν από την ΓΕ Πατρών για την αντιμετώπιση εκ μέρους της επιτροπής, η οποία, όπως πίστευαν, τους αδίκησε. Μάλιστα, οι δύο σύλλογοι της Πάτρας, Παναχαϊκός και ΓΕΠ, αποφάσισαν να συμμετάσχουν στα υπόλοιπα αγωνίσματα αλλά να μην δεχτούν τα μετάλλια τα οποία θα κατακτούσαν οι αθλητές τους.

Την τρίτη μέρα των αγώνων, 7 Απριλίου, που ήταν και η τελευταία, με λίγο κόσμο έγιναν τα αγωνίσματα:
400 μέτρα, κρίκοι, ασκήσεις στο δίζυγο, Σφαιροβολία, Πάλη, 1500 μέτρα.
Το πρόγραμμα περιελάμβανε μετά το τέλος των αγωνισμάτων ασκήσεις από το Διδασκαλείο Αθηνών.

Μετά από διακοπή δύο ετών, το 1904 διεξήχθη το Γ΄ Πανελλήνιο πρωτάθλημα στίβου ανδρών, το δεύτερο με διοργανωτή τον ΣΕΓΑΣ, στο Παναθηναϊκό Στάδιο της Αθήνας από 6 ως 9 Μαΐου. Τα δύο προηγούμενα χρόνια η οξεία αντιπαράθεση ανάμεσα στον Εθνικό Γ.Σ. και στον Πανελλήνιο είχε οδηγήσει στη διάσπαση του ΣΕΓΑΣ (τότε ΣΕΑΓΣ) και στη ματαίωση των πρωταθλημάτων. Πρωταθλητής σύλλογος θεωρείτο ο πολυνίκης (αφού η βαθμολογία εφαρμόστηκε πολύ αργότερα, από το 1930)
Τα έπαθλα για τους αθλητές ήταν ασημένιο μετάλλιο για τον πρώτο και χάλκινο για τον δεύτερο, ενώ δεν βραβευόταν ο τρίτος, μια πρακτική που υπήρχε από τους Α΄ Ολυμπιακούς Αγώνες (μετά, από εκείνη τη χρονιά στους Ολυμπιακούς Αγώνες καθιερώθηκε βράβευση και για τον τρίτο)
Μετείχαν 8 σύλλογοι: τρεις από την Αθήνα (Πανελλήνιος, Εθνικός, Ακαδημαϊκό Γυμναστήριο), δύο από τη Σμύρνη (Πανιώνιος και Απόλλων), από τον Πειραιά ο Πειραϊκός Σύνδεσμος, από την Πάτρα η Γυμναστική Εταιρεία και από τη Λάρισα ο Μουσικός Γυμναστικός Σύλλογος. Τους αγώνες παρακολούθησε πλήθος κόσμου, παρουσία του Βασιλιά Γεωργίου Α΄ και της βασιλικής οικογένειας, του μητροπολίτη Αθηνών, του πρωθυπουργού και πολλών υπουργών της κυβέρνησης. Διεξήχθησαν 14 αγωνίσματα στίβου και άλλα 9 άλλων αθλημάτων.

Έως το 1912 μετείχαν και ομάδες των Ελλήνων της διασποράς από Σμύρνη, Κωνσταντινούπολη, Αλεξάνδρεια, Κάιρο και μετά το 1922 μόνο οι ελληνικές ομάδες της Αιγύπτου. Φυσικά υπήρχαν και οι ομάδες της Κύπρου (που είχε και πρωτάθλημα από το 1896)

Στην Παγκόσμια Ομοσπονδία

Η IAAF ιδρύθηκε το 1912 στη Στοκχόλμη παρουσία αντιπροσώπων 17 χωρών, μεταξύ τους και της Ελλάδας.
Η Ελληνική Ομοσπονδία (Union des Societies Helleniques d’Athletisme et de Gymnastique) ήταν στις πρώτες 27, που αναγνωρίστηκαν στο συμβούλιο του 1913.
Ωστόσο διαδικαστικά το 1924 εντάχθηκε ως επίσημο μέλος της, με 42 σωματεία τότε.

Η εξέλιξη

Έως το 1930 ως πρωταθλητής σύλλογος ανακηρυσσόταν ο πολυνίκης, μετά υπήρξε βαθμολόγηση 3/6/8/12 πρώτων.
Από το 1931 γινόταν πανελλήνιο πρωτάθλημα γυναικών (ενώ έγινε και το 1ο πανελλήνιο πρωτάθλημα εφήβων)
Στο Παναθηναϊκό στάδιο έγινε τελευταία φορά πανελλήνιο πρωτάθλημα το 1964. Από τότε γίνεται πάντα μαζί η διοργάνωση Ανδρών-Γυναικών.
Από το 1965 έως το 1981 το Πανελλήνιο πρωτάθλημα τελέσθηκε κυρίως στο στάδιο «Γ. Καραϊσκάκης» (το οποίο ανακατασκευάστηκε και εγκαινιάστηκε το 1964 και σύντομα απέκτησε και ταρτάν) όπου επανήλθε μόνο το 1991 (ενώ πριν τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 έγινε ποδοσφαιρικό)
Το 1968 και το 1979, όπως και τα έτη 1984, 1988, έγινε στη Θεσσαλονίκη στο Καυτανζόγλειο (που υπήρχε από το 1960) ενώ το 1971 στην Καβάλα.
Το 1980 είχε γίνει στη Λευκωσία, ενώ το 1982 στην Κρήτη, στα Χανιά. Το 1983 έγινε πρώτη φορά στο νεόδμητο τότε Ο.Α.Κ.Α. (Ολυμπιακό Αθλητικό Κέντρο Αθηνών), όπου συνήθως και γινόταν η διοργάνωση.

Κύπρος – ανεξαρτητοποίηση

Το 1983 ιδρύθηκε η ΚΟΕΑΣ [Κυπριακή Ομοσπονδία Ερασιτεχνικού Αθλητισμού Στίβου] και από το 1984 έγινε επίσημο μέλος της IAAF και συμμετέχει στις μεγάλες διεθνείς διοργανώσεις.
-> ιστορικό ΚΟΕΑΣ
Από το πρωτάθλημα του 1985 (ΟΑΚΑ) σταμάτησαν να βαθμολογούνται οι Κυπριακοί σύλλογοι στο Πανελλήνιο Πρωτάθλημα – και οι επιδόσεις των αθλητών της Κύπρου δεν συμπεριλαμβάνονται στις ελληνικές λίστες.

Τα πρόσφατα πανελλήνια πρωταθλήματα Α/Γ

Το 2002 και 2003 ενόψει και ανακατασκευής του ΟΑΚΑ για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004, το πρωτάθλημα έγινε στα Τρίκαλα (όπου είχε γίνει και το 1990 και ξανάγινε το 2006), ενώ το ιστορικό Στάδιο Καραισκάκη έμεινε πλέον χωρίς στίβο και δημιουργήθηκαν οι εγκαταστάσεις του Αγ.Κοσμά…
Το 1995 και το 2010 έγινε στην Πάτρα, όπου διεξάγεται από το 2016 και μετά, ενώ το 2009 στη Θεσσαλονίκη – όπου μετέπειτα έγινε και ο τελικος γκραν πρι της IAAF.
Όλες τις υπόλοιπες χρονιές έγινε στο Ολυμπιακό Στάδιο – όμως από το 2016 λόγω προβλημάτων και υψηλού κόστους, προτιμήθηκε η Πάτρα)
To 2022 επανήλθε στη Θεσσαλονίκη, ενώ το 2023 ορίστηκε για πρώτη φορά στο Βόλο.

-> Διοργανώσεις – πρωταθλητές σύλλογοι Πανελληνίων Πρωταθλημάτων Α/Γ

Πανελλήνια πρωταθλήματα κατηγοριών

Το πανελλήνιο πρωτάθλημα Νέων [Κ23] ξεκίνησε το 1989 (πριν, είχε γίνει μόνο για άνδρες το 1977 και ξανά τα έτη 1982-1984)
Αρκετές χρονιές (2009-2012, 2015, 2020-…) έγινε παράλληλα με των Α/Γ – με τις σκυταλοδρομίες να γίνονται σε άλλη ημερομηνία.

Ως προς την κατηγορία των Ε/Ν [Κ20], σε εφήβους γίνεται από το 1931 και στις Νεάνιδες ξεκίνησε το 1971.

Σε Π/Κ [Κ18], για τους παίδες ξεκίνησε το 1964 και στις κορασίδες το 1988 (εκείνη τη χρονιά οι κορασίδες ήταν 15-16 ετών και από την αναδιάρθρωση της επόμενης, κανονικά 16-17 ετών)

Για τους παμπαίδες-παγκορασίδες [Κ16], με αντιδράσεις αρχικά, ξεκίνησε πανελλήνιο πρωτάθλημα το 1991. Από το 2013 το πανελλήνιο ΠΠ/ΠΚ γίνεται σε Βόρειο & Νότιο όμιλο (επί πανδημίας το 2020-2021 και 2022 έγινε σε 5 ομίλους).

Πανελλήνιο κλειστού

Το 1ο Πανελλήνιο πρωτάθλημα κλειστού στίβου πραγματοποιήθηκε στο ΣΕΦ στις 8-9 Φεβρουαρίου 1986, ενώ τα σύνθετα αγωνίσματα στις 19-20/1/1986.
Ένα χρόνο πριν, ο Ανδρέας Παπανδρέου, εγκαινίασε και βάπτισε το Στάδιο, δίνοντάς του το όνομα “ΣΤΑΔΙΟ ΕΙΡΗΝΗΣ ΚΑΙ ΦΙΛΙΑΣ” στις 16 Φεβρουαρίου του 1985 ενώ έγιναν και αγώνες κλειστού στίβου, ακριβώς 14 χρόνια μετά τους πρώτες αγώνες κλειστού που έγιναν το 1971 στο χώρο του “Γ.Καραισκάκης”.
Τον Μάρτιο του 1985 φιλοξενήθηκε στο ΣΕΦ η πρώτη μεγάλη αθλητική διοργάνωση, το Ευρωπαϊκό πρωτάθλημα Κλειστού Στίβου, γνωστό ως ΕΠΑ’ 85.
Το 2003 και ενόψει εργασιών για τους Ολυμπιακούς Αγώνες δεν διεξήχθη η διοργάνωση. Από το 2004 έως και το 2011 το πρωτάθλημα έγινε στο κλειστό της Παιανίας που μετά παραμελήθηκε, υπέστη κλοπές και φορές κι έμεινε παροπλισμένο.
Το 1987 ξεκίνησε και το 2005 καταργήθηκε το πρωτάθλημα για την κατηγορία Ε/Ν [Κ20].

Πανελλήνιο ανωμάλου

Το πρωτάθλημα του ανωμάλου δρόμου ανδρών ξεκίνησε το 1907 στην Ελλάδα με την ονομασία “Δρόμος μετ’ εμποδίων 8 χιλιομέτρων”, στο γεμάτο Παναθηναικό Στάδιο, στα πλαίσια των πανηγυρικών Αθλητικών αγώνων προς τιμήν του βασιλιά της Ιταλίας που πραγματοποιούσε την πρώτη επίσημη επίσκεψη στην Ελλάδα και συμμετείχαν μόνο αθλητές από τρεις ομάδες της Αθήνας (Πανελλήνιος, Εθνικός Γ.Σ. και Πειραϊκός). Η διαδρομή είχε αφετηρία και τερματισμό το Στάδιο, και περνούσε από Παγκράτι, Υμηττό. Ο αγώνας αφορούσε βέβαια μόνο άνδρες τότε, ενώ για τις γυναίκες ξεκίνησε το 1949 στο άλσος Ν.Φιλαδέλφειας.
Από το 1945 οι αγώνες διεξάγονται αδιάλειπτα, από το 1970 το Πανελλήνιο πρωτάθλημα ανωμάλου δρόμου αναβαθμίστηκε και όλες οι κατηγορίες ανδρών & γυναικών διεξάγονταν την ίδια ημέρα στην ίδια περιοχή, συγκεντρώνοντας ολοένα και μεγαλύτερη συμμετοχή συλλόγων απʼ όλη τη χώρα. Από το 1977 καθιερώθηκαν τα 12χλμ. ανδρών, 8χλμ. νέων, 6χλμ. εφήβων, τα 4χλμ. γυναικών και 2χλμ. νεανίδων και σταδιακά οι αποστάσεις που περιλαμβάνονται σήμερα στο πρόγραμμα, σύμφωνα και με τα διεθνή στάνταρ. Τα περισσότερα χρόνια γίνονται και αγωνίσματα παμπαίδων/παγκορασίδων.

Ο ΑΥΘΕΝΤΙΚΟΣ ΜΑΡΑΘΩΝΙΟΣ – και πρωταθλήματα σε δρόμο

Ο προκριματικός των Ολυμπιακών Αγώνων 1896 ήταν το πρώτο πρωτάθλημα του αγωνίσματος, σε απόσταση 40χλμ (από το 1924 ξεκίνησε στα 42195μ) ενώ για τις γυναίκες ξεκίνησε το 1982.

Από το 1983 διεξάγεται η μεγαλύτερη εγχώρια διοργάνωση, που τροφοδοτεί οικονομικά σε μεγάλο βαθμό την Ομοσπονδία, ο Κλασσικός Μαραθώνιος Αθηνών (“Αυθεντικός” από το 2014), ενώ το πρωτάθλημα Μαραθωνίου από το 1990 γίνεται παράλληλα με τη διοργάνωση.

Το πρωτάθλημα Ημιμαραθωνίου έγινε 2 χρονιές, 1996&1997 σε διαδρομή Μαραθώνα-Πικέρμι και ξεκίνησε και πάλι το 2012, παράλληλα με τη διοργάνωση του Ημιμαραθωνίου Αθηνών.
Το 2017 ξεκίνησε και πρωτάθλημα 10χλμ, παράλληλα με αγώνες της σειράς Run Greece.

ΣΕΓΑΣ

Ήταν ο ΣΕΓΑΣ που καθιέρωσε την πρώτη συνάντηση μεταξύ εθνικών ομάδων το 1928 με τους Βαλκανικούς αγώνες. Ήταν ο ΣΕΓΑΣ που το 1934 προκηρύσσει τους 1ους Μεσογειακούς αγώνες (οι οποίοι δεν διεξήχθησαν) και το 1935 βραβεύεται από την ΔΟΕ με το Ολυμπιακό Κύπελλο, για τις υπηρεσίες που προσφέρει στον αθλητισμό, στη διάδοση της Ολυμπιακής ιδέας, για τις διοργανώσεις διεθνών και μη αγώνων, τη συμμετοχή του σε αγώνες και ότι ήταν ο ιδρυτής των Βαλκανικών και Μεσογειακών αγώνων. Δεν είναι η μόνη αναγνώριση και βράβευση του ΣΕΓΑΣ για την προσφορά του. Έχει βραβευθεί από Εθνικούς και Διεθνείς Αθλητικούς φορείς (Προέδρους της Δημοκρατίας, Πρωθυπουργούς, Ακαδημία, Δήμους, ΔΟΕ, IAAF κ.λ.π.).

Ανέδειξε Ολυμπιονίκες, Πρωταθλητές Ευρώπης Παγκόσμιους Πρωταθλητές αθλητές που κατέρριψαν παγκόσμια ρεκόρ και πολλούς άλλους που πρωταγωνίστησαν και πρωταγωνιστούν σε παγκόσμιο και ευρωπαϊκό επίπεδο.

Με την πολύχρονη εμπειρία του, διεκδίκησε, ανέλαβε και οργάνωσε με απόλυτη επιτυχία αγώνες που είναι σημείο αναφοράς στο αθλητικό στερέωμα: το 6ο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα “Αθήνα ’97”, τους Πανευρωπαϊκούς ’69 και ’82, τους Πανευρωπαϊκούς κλειστού ’85, το Παγκόσμιο Ε/Ν ’86, τον Τελικό Γκραν Πρι ’90, τους Μεσογειακούς ’91, το παγκόσμιο σκυταλοδρομιών ’94, το παγκόσμιο κύπελλο μαραθωνίου ’95, το παγκόσμιο κύπελλο 2006, τον τελευταίο τελικό Γκραν Πρι 2009, σειρά Βαλκανικών, Ευρωπαικά κύπελλα (πρωτάθλημα εθνικών ομάδων).
Ιδιαίτερα σημαντική και η διοργάνωση διεθνών meetings, όπως τα Τσικλητήρεια, τα Βαρδινογιάννεια, τα Βενιζέλεια, τα Παπαφλέσσεια, το Filothei Women Gala (από το 2000, με αγωνίσματα μόνο γυναικών), το Athens street pole vault (από το 2013).
Φυσικά, ιδιαίτερη θέση έχει και η ετήσια διοργάνωση του Κλασσικού/Αυθεντικού Μαραθωνίου Αθηνών αλλά και του Ημιμαραθωνίου, ενώ και άλλοι αγώνες δρόμου γίνονται διεθνείς. Τα τελευταία χρόνια οργανώνει και τη σειρά αγώνων πόλεων για όλους “Run Greece”.

Σχεδιάζει, θεσμοθετεί και πρωτοστατεί στο αθλητικό στερέωμα με τα στελέχη του, τους συλλόγους, τους αθλητές και αθλήτριες, τους εργαζόμενους και την Διοίκηση με γνώμονα το παρελθόν και στόχο το μέλλον.

Από το 1987 γίνεται ετήσιο συνέδριο για την ανάπτυξη του κλασικού Αθλητισμού στη βάση (ΕΠΑΚΑΒ).

Η Άνοιξη του ελληνικού στίβου

Οι εγκαταστάσεις ΣΕΦ και ΟΑΚΑ και οι διοργανώσεις που φιλοξένησαν και σε μεγάλο βαθμό η νίκη-έκπληξη της Βούλας Πατουλίδου στα 100μ εμπόδια στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1992 έδωσαν μεγάλη ώθηση στον κίνημα του Ελληνικού Κλασσικού Αθλητισμού τόσο στην κορυφή όσο και στη βάση του (Μαζί και κάποιες διευκολύνσεις από την Πολιτεία σε πρωταθλητές).
Ακολούθησε μια έξαρση και περίοδος με πολλες επιτυχίες και ιδιαίτερα από το 1997, έτος που φιλοξενήθηκε το παγκόσμιο πρωτάθλημα στίβου στην Αθήνα – ενώ είχαν προηγηθεί και τα χρυσά από τον Παπαδιά και την Κόφφα στο παγκόσμιο κλειστού – με τα πολλά μετάλλια ιδίως στο παγκόσμιο του 1999 και κυρίως τα 3 συνεχόμενα χρυσά που κατέκτησε ο Κώστας Κεντέρης στις κορυφαίες διοργανώσεις του 2000-2001-2002 να τονώνουν ακόμα περισσότερο το Στίβο.

Η κορύφωση ήρθε το 2004 με τους Ολυμπιακούς Αγώνες – δυστυχώς όμως και κρούσματα παραβάσεων κανονισμών doping, όπως και το 2008, ενώ έκτοτε και με την κακή μετα-Ολυμπιακή διαχείριση και ιδίως με την ακολουθούμενη οικονομική κρίση, αρκετά είναι τα προβλήματα και τα θέματα που πρέπει να αντιμετωπίζονται, σε όλα τα επίπεδα (χρηματοδότηση Ομοσπονδίας, εγκαταστάσεις, αγωνιστικός προγραμματισμός, κάλυψη σωματειακών και Ομοσπονδιακών προπονητών, στήριξη αθλητών, υψηλός πρωταθλητισμός αλλά και βάση κλπ …)

Κυρίως τα άλματα συνεχίζουν να φέρνουν αρκετές διακρίσεις, με αποκορύφωμα τα χρυσά στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2016 από την Κατερίνα Στεφανίδη στο επί κοντώ και του 2020 (που έγιναν λόγω πανδημίας το 2021) από τον Μίλτο Τεντόγλου στο μήκος.
…