Ο Ιωάννης Χρυσάφης γεννήθηκε το 1873 (άγνωστη ? ημερομηνία) και υπήρξε αθλητής, εκπαιδευτικός και συγγραφέας.
Ήταν φοιτητής στο ΦυσικοΜαθηματικό Αθηνών όταν γνώρισε τον Ιωάννη Φωκιανό και έγινε μαθητής του στο ομώνυμο γυμναστήριο.
Τα 1893 και 1894 παρακολούθησε τη σχολή γυμναστών του Πανελλήνιου Γυμναστικού Συλλόγου, με αποτέλεσμα να γίνει ένας από τους πρώτους γυμναστές στην ελληνική εκπαίδευση και φυσική αγωγής στη χώρα και ενθάρρυνε το σχολικό αθλητισμό και όχι τον πρωταθλητισμό.
Διορίστηκε καθηγητής Φυσικής Αγωγής στο Βαρβάκειο Λύκειο και παράλληλα εργαζόταν ως γυμναστής στον Πανελλήνιο. Εκεί προσπαθούσε να προωθήσει το σουηδικό αντί του γερμανικού συστήματος γυμναστικής. Δεν βρήκε αρχικά ανταπόκριση στον Πανελλήνιο κι έτσι οδηγήθηκε στο να ενταχθεί στο δυναμικό του Εθνικού ΓΣ. Στην νέα ομάδα θα εφαρμόσει τις μεθόδους του, που προσιδίαζαν με εκείνες της Ευρώπης, ενώ παράλληλα με δική του πρωτοβουλία διοργανώνονται οι πρώτοι εκτός Αθηνών αγώνες, τα Τήνια, το 1895. Πολύ σημαντικό ότι διοργάνωσε τους πρώτους αγώνες για παιδιά και εφήβους.
Το 1896 στους πρώτους Ολυμπιακούς Αγώνες στην Αθήνα ήταν εκ των διοργανωτών και ως αθλητής κατέκτησε το χάλκινο μετάλλιο με την ελληνική ομάδα του δίζυγου (ως επικεφαλής του Εθνικού Γυμναστικού Συλλόγου)
Ήταν στην ιδρυτική συνέλευση του ΣΕΓΑΣ (ΣΕΑΓΣ τότε) το 1897, ο μόνος γυμναστής, εκφέροντας αντίθεση στη λογική το να είναι πρωταρχικός στόχος η ανάδειξη Ολυμπιονικών:
«Εύχομαι να μην αξιωθεί η Ελλάς εις καμίαν ολυμπιάδα ν’ αποκτήσει ολυμπιονίκες φθάνει μόνον τα εκατομμύρια των Ελλήνων, ελευθέρων και αλυτρώτων, να συρρέουν εις τα γυμναστήρια για να γυμνασθούν και όχι μόνον δια να βλέπουν τους πρωταθλητάς και να ενθουσιάζωνται δια ξένους θριάμβους, άμοιροι αυτοί πάσης ασκήσεως… Η πατρίς μας δεν έχει ανάγκην ολίγων αθλητικών διασημοτήτων, προσφέρουσα ανά τετραετίαν μιαν εφήμερον δόξαν, μη δυναμένη ποτέ να ισοφαρίση τα κολοσσιαία αποτελέσματα της γενικής των πολιτών σωματικής αγωγής»
Ο Χρυσάφης πίστευε ότι η Γυμναστική είναι μια ολόκληρη δραστηριότητα, βαθύτατα ανθρώπινη και πολιτισμική.
Πήγε στη Σουηδία για σπουδές στο Γυμναστικό Ινστιτούτο της Στοκχόλμης, για να επιστρέψει το 1902. Μετείχε ενεργά στη διοργάνωση των ΜεσοΟλυμπιακών αγώνων της Αθήνας το 1906.
Εν συνεχεία διδάσκει στη Σχολή Γυμναστών και λαμβάνει μέρος σε πλήθος αθλητικών συνεδρίων, μεταξύ των οποίων και στο ιδρυτικό συνέδριο της Διεθνούς Ομοσπονδίας Στίβου το 1920.
Έπειτα από την άνοδο της κυβέρνησης του Βενιζέλου ο Χρυσάφης αναλαμβάνει διαδοχικά επιθεωρητής γυμναστικής, το 1914 γενικός επιθεωρητής και πέντε χρόνια αργότερα βρίσκεται στο τμήμα Σωματικής Αγωγής του Υπουργείου Παιδείας.
Με την τεράστια πείρα και με απόλυτη διεθνή και ελληνική αναγνώριση συνέβαλε στην ψήφηση των νόμων 5620 και 5780.
Υποστήριξε την Εκπαιδευτική Μεταρρύθμιση και αναμόρφωσε την φυσική αγωγή ως μάθημα στα σχολεία, πετυχαίνοντας την αύξηση των οργανικών θέσεων για γυμναστές στα σχολεία (από 250 σε 500) και την σύνταξη προγράμματος ίδιου με εκείνου στην Σουηδία. Προχώρησε στην πρόβλεψη στα 3.000 νέα σχολεία (επί υπουργείας Γεωργίου Παπανδρέου) να υπάρχουν τεράστιοι χώροι για άθληση, αθλοπαιδιές, υπόστεγα, διάδρομοι και ειδικοί χώροι γυμναστικής.
Η Φυσική Αγωγή έγινε κανονικό μάθημα και θα καθιερωνόταν σε πέντε ώρες την
εβδομάδα, αν δεν αντιδρούσαν βίαια οι διευθυντές των σχολείων.
Με πλήρη κάλυψη από τον πρωθυπουργό Ελ. Βενιζέλο (είχε πει δημόσια ότι «αν είχα δέκα ανθρώπους σαν τον Χρυσάφη θα έκανα, σε λίγα χρόνια, την Ελλάδα μεγάλη δύναμη») και τους υπουργούς Παιδείας Κ. Γόντικα και Γ. Παπανδρέου, ο Χρυσάφης πέρασε νομοθετικά την ουσιαστική αναβάθμιση του μέχρι τότε Διδασκαλείου σε Γυμναστική Ακαδημία και συνέταξε 3ετές πρόγραμμα σπουδών ισάξιο της περιώνυμης σχολής της Στοκχόλμης.
Ανέλαβε επιστημονικός σύμβουλος στην ελληνική αποστολή των Ολυμπιακών Αγώνων του 1920, 1924 και 1928, ενώ έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στη δημιουργία του θεσμού των Βαλκανικών Αγώνων.
Μεταξύ άλλων έγραψε τα πρώτα αθλητικά βιβλία στην Ελλάδα. Εκπόνησε την αρχική μετάφραση των κανονισμών και για τα περισσότερα ομαδικά αθλήματα που στο μέλλον κατέστησαν δημοφιλή (ποδόσφαιρο, μπάσκετ, βόλεϊ κ.ά)
Πέθανε ξαφνικά στις 12/10/1932.
Το 1965 ο τότε διευθυντής της Εθνικής Ακαδημίας Σωματικής Αγωγής Αχ. Δρίβας, που επιμελήθηκε την έκδοση του σπουδαίου έργου του Χρυσάφη «Η Γυμναστική των αρχαίων», έγραφε: «Ο Χρυσάφης τοποθέτησε την εκπολιτική επίδραση της Σωματικής Αγωγής στη σωστή θέση της… Γι’ αυτό ήθελε οι νέοι της Ελλάδας ν’ αγαπήσουν τη φύση και τη γυμναστική και γι’ αυτόν τον σκοπό προσπάθησε να τους ελκύσει στα στάδια και στα γυμναστήρια, στη θάλασσα και στο βουνό, στον ήλιο και στον καθαρό αέρα της υπαίθρου. Ο ιεροφάντης αυτός της αθλητικής ιδέας ήταν κάτι περισσότερο από γυμναστής, από λογοτέχνης, από στρατιώτης, για την Ελλάδα. Ήταν ο δημιουργός, ο διαφωτιστής, ο πρωταγωνιστής του γυμναστικού και αθλητικού βίου της σε ένα διάστημα περίπου 40 ετών περίπου. Το έργο του ακτινοβολεί στον δρόμο της εθνικής παραδόσεως».
