Το πρόβλημα της καλύτερης αξιοποίησης των παιδιών
στην βιολογικά προεφηβική περίοδο
Σαρασλανίδης Πλούταρχος
Αναπληρωτής καθηγητής
προπονητικής κλασικού αθλητισμού
Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον οι άνθρωποι του στίβου παρακολουθούμε, τα τελευταία χρόνια της οικονομικής κρίσης, μια σημαντική αύξηση των αθλουμένων παιδιών στα σωματεία του στίβου που εντοπίζονται στις προαγωνιστικές κατηγορίες. Αυτή η ευχάριστη διαπίστωση, κατά την εκτίμηση μου, έχει ως βασική αφορμή την άμεση ανάγκη για αυτοχρηματοδότηση των προπονητών και περισσότερο των νέων, μετά την οικονομική υποβάθμιση του θεσμού του σωματειακού προπονητή…
Όμως το συγκεκριμένο άρθρο θα εστιασθεί στο πρόβλημα της καλύτερης αξιοποίησης των παιδιών που τα βρίσκουμε και τα προσελκύουμε στα αθλητικά σωματεία. Ήδη σήμερα οι προπονητές των τμημάτων υποδοχής δέχονται παιδιά από ηλικίας 6-7 ετών, δηλαδή πολύ μικρότερα σε σχέση με το παρελθόν. Αυτό σημαίνει ότι βιολογικά βρίσκονται στην παιδική ηλικία επί 3-4 χρόνια, δηλαδή μέχρι 10-11 ετών τα κορίτσια και 11-12 ετών τα αγόρια. Η προπόνηση σε αυτό το εισαγωγικό στάδιο (7/8 χρόνων εως 11/12 χρόνων) εφαρμόζεται με διαφορετικούς όρους και στόχους σε σχέση με τις επόμενες προπονητικές περιόδους. Ο περιοδισμός της προπόνησης, που ισχύει στις αγωνιστικές κατηγορίες, με στόχο την επίδοση σε συγκεκριμένους αγώνες, δεν ισχύει σε αυτή την κατηγορία. Σε αυτή την προαγωνιστική ηλικία οφείλουμε να γυμνάζουμε τα παιδιά μέσα σε ευχάριστο κλίμα με κατάλληλες εγκαταστάσεις – εξοπλισμό, καθαριότητα, παιδαγωγική συμπεριφορά. Και μέσα από ευχάριστη απασχόληση (παραλλαγές παιχνιδιών και κινητικών εμπειριών) τα παιδιά έχουν τη δυνατότητα να συναγωνίζονται μεταξύ τους σχεδόν σε κάθε προπόνησή τους και δεν υπάρχει ο αυτοσκοπός του αγώνα όπως εφαρμόζεται στις μεγαλύτερες κατηγορίες.
Παρακολουθόντας την δημοσιοποίηση διεξαγωγής αγώνων, σε διάφορες πόλεις της χώρας μας, για παιδιά ηλικίας 8-11 ετών (mini) διαπίστωσα ότι το πρόγραμμα, σε πολλές περιπτώσεις, περιλάμβανε ατομικά αγωνίσματα ( π.χ. 40μ. – 400μ. – μήκος). Προφανώς η διεξαγωγή αγώνων για μικρά παιδιά είναι μια αξιέπαινη προσπάθεια που γίνεται με την πρωτοβουλία των προπονητών των σωματείων…Όμως έχει πολύ μεγάλη σημασία πως διαχειριζόμαστε τα παιδιά, διά μέσου αυτών των αγώνων. Και εδώ θα σημειώσω ότι πρέπει να πάρουμε πολύ σοβαρά υπόψη μας τις παιδαγωγικές αρχές έτσι ώστε τα παιδιά να “περνάνε καλά” στην προπόνηση και στους αγώνες. Είναι πολύ σημαντικό τα παιδιά να συναγωνίζονται μεταξύ τους σε ομαδικό επίπεδο. Τονίζουμε το ΄΄εμείς΄΄ και όχι το ΄΄εγώ΄΄. Με αυτόν τον τρόπο δίνουμε την δυνατότητα και στα παιδιά που δεν μπορούν να διακριθούν σε ατομικό επίπεδο να συμμετέχουν σε ομάδες που διακρίνονται. Και παράλληλα τα παιδιά ασκούνται σε διάφορες κινητικές δραστηριότητες (προασκήσεις – παιγνίδια από όλα τα αγωνίσματα) γεγονός που θα αποτελέσει την κινητική «προίκα» τους για το αθλητικό τους μέλλον.
Λαμβάνοντας υπόψη τις παιδαγωγικές αρχές για τα παιδιά που ασχολούνται με τον αθλητισμό οι τεχνικοί ανάπτυξης της Παγκόσμιας ομοσπονδίας κλασικού αθλητισμού (ΙΑΑΦ) καθιέρωσαν, τα τελευταία 10 χρόνια, το πρόγραμμα ” kids’ athletics”. Το πρόγραμμα αυτό, εκτός από την αποκλειστικά ομαδική οργάνωση, περιλαμβάνει κινητικές δεξιότητες από διαφορετικά αγωνίσματα και απαιτήσεις σε διαφορετικές φυσικές ικανότητες. Είναι ένα πρόγραμμα που αγκάλιασε ο ΣΕΓΑΣ και το “μετέφερε” σε πολλά μέρη της χώρας μας. Δυστυχώς το πρόγραμμα αυτό, που είναι το πιο κατάλληλο για τα παιδιά, εφαρμόζεται ελάχιστες φορές…. Ορισμένοι συνάδελφοι πιστεύουν οτι το” kids’ athletics”, είναι πρόγραμμα μόνο για προσέλκυση νέων παιδιών… Όμως είναι το απολύτως κατάλληλο, με διάφορες παραλλαγές, για όλη την διάρκεια του εισαγωγικού προπονητικού σταδίου. Ελπίζω η ένταξη του στο πρόγραμμα των Δημοτικών σχολείων από φέτος (2014-2015), με εισήγηση του ΣΕΓΑΣ, από το Υπουργείο Παιδείας να λειτουργήσει θετικά και συμπληρωματικά στα αντίστοιχα προγράμματα των Ακαδημιών των σωματείων.
Σύμφωνα με την ΙΑΑΦ το Kids athletics χρησιμοποιείται, με όλες τις παραλλαγές των αγωνισμάτων, στη προπόνηση, έτσι ώστε να επιτρέψει στα παιδιά να εκπαιδευτούν στο κατάλληλο φυσικό και κινητικό επίπεδο. Οι αγώνες, θα μπορούν να είναι εσωτερικές ημερίδες του συλλόγου ή του σχολείου και θα χρησιμεύουν για την προώθηση της προόδου των παιδιών. Μερικοί διασυλλογικοί ή διασχολικοί αγώνες θα είναι επιπλέον κίνητρο στα παιδιά στο δρόμο της εκπαίδευσης.
Επανερχόμενος στο θέμα της συμμετοχής σε ατομικά αγωνίσματα εκτός από τα προαναφερθέντα προβλήματα, που λύνονται με την συμμετοχή σε ομαδικές δραστηριότητες, σημειώνω ότι η συμμετοχή σε ατομικά αγωνίσματα όπου η ενεργειακή καταπόνηση είναι μέγιστη, όπως στο δρόμο των 400μ. προκαλεί μια αρνητική εμπειρία στα παιδιά…σε μια περίοδο που θέλουμε να τα κρατήσουμε στο στίβο…Παρακολουθόντας τον δρόμο των 400μ. σε ένα αγώνα για παιδιά 9-11 ετών, όπου την καλύτερη επίδοση, σε αγόρια και κορίτσια, πέτυχε ένα κορίτσι (71΄΄) διαπίστωσα ότι σχεδόν όλα τα παιδιά στον τερματισμό κάθισαν κάτω γιατί είχαν εξαντληθεί..
Όπως είναι γνωστό, ο αναερόβιος γαλακτικός μηχανισμός μεγιστοποιείται μετά την βιολογική εφηβεία και γιαυτό τα παιδιά τρέχουν με υψηλότερο ποσοστό του αερόβιου μηχανισμού ενέργειας, σε σχέση με τους ενήλικες σε διαδρομές 20΄΄ – 60΄΄. Παρόλα αυτά η καταπόνηση με διαδρομές πάνω από 20΄΄ με μέγιστη ένταση σε παιδιά είναι πολύ μεγάλη γιαυτό, προπονητικά, δεν είναι σωστό να γυμνάζουμε στην προπόνηση και να βάζουμε να αγωνίζονται τα παιδιά με διαδρομές που έχουν στόχο την ανάπτυξη της συγκεκριμένης φυσικής ικανότητας.
