…συνεχίζοντας για το ζήτημα της αθλητικής εξουθένωσης
Τι κάναμε λοιπόν λάθος εμείς οι υπόλοιποι στις περιπτώσεις αθλητών που τείνουν ή έφτασαν στην εξουθένωση:
Αρχικά, ενώ τους είπαμε το εξής: «με ενδιαφέρει απλώς να ευχαριστιέσαι αυτό που κάνεις» μετά από λίγο καιρό συμπεριφερόμασταν με τον αντίθετο τρόπο: δείχναμε την απογοήτευση όταν χάνανε και τον υπέρμετρο ενθουσιασμό όταν κερδίζανε, ζητούσαμε επίμονα το κάτι παραπάνω, μειώναμε τη διασκέδασή τους και τις εναλλακτικές τους.
Ενώ τους είπαμε: «δεν θέλω να νοιώθεις πίεση με αυτό που κάνεις..» μετά από κάποιο καιρό αυτό που άμεσα ή εμμεσα κάναμε είναι να πιέζουμε! Πίεση για να προλάβει, πίεση για να αντέξει, πίεση συν ενοχές όταν δεν τα κατάφερνε ( σε σχέση με ποιον;; ), πίεση να ξανα-αγωνιστεί ενώ δεν μπορεί..
Και το χειρότερο είναι πως αυτές οι αρνητικές φράσεις και σκέψεις έγιναν και δικές τους!!
Δηλαδή, πολλοί αθλητές με ενδείξεις εξουθένωσης έχουν «πέσει στην παγίδα» να:
-θυσιάζουν τον εαυτό τους και τα σωματικά αποθέματά τους χωρίς μέτρο ( σαν να πέφτουν στο κενό από τον 5ο! )
-μετατρέπουν την ευχαρίστηση που προηγουμένως αποκόμιζαν από τον αθλητισμό σε συνεχής αγωνία, στρες και άγχος, σε αισθήματα μόνιμης βιασύνης και απαίτησης από τον εαυτό τους για κάτι καλύτερο από αυτό που έχουν ήδη καταφέρει,
-βιώνουν μία συνεχής έλλειψη ικανοποίησης από την απόδοσή τους,
-θέτουν μη ρεαλιστικούς στόχους, αθλητικές ανάγκες και προσωπικές απαιτήσεις στην προσπάθειά τους να αποδείξουν ότι ακόμη μπορούν ( σε ποιον άραγε και με ποιο κόστος!!; )
Και έρχεται εκείνο λοιπόν το σημείο όπου το μότο όλων «πρώτα παιδί – μετά αθλητής» κάνει φτερά για μέρη μακρινά και χωρίς επιστροφή και γίνεται πλέον για όλους ( πλην κάποιων αγαπημένων σταθερών παλιόφιλων! ) «πρώτα πρωταθλητής ( ή μη! ) – μετά παιδί ( βασικά ξεχάστε το! )».
Δεν θέλω σε καμία περίπτωση να σας φοβίσω, αλλά να σας θορυβήσω¦. Αυτό που λέω λοιπόν είναι ότι το πρόβλημα ξεκινάει από νωρίς, και ότι σχετικά «αθώες» φράσεις και επιλογές όλων μαζί, μπορεί να φανούν κρίσιμες για το πως το άτομο βλέπει στη συνέχεια τον εαυτό του, τον αθλητικό εαυτό του και τον κόσμο.
Οι επιλογές βέβαια στην πορεία της ενήλικης ζωής του αθλητή, είναι κυρίως δικές του, όπου αν έχει καλλιεργήσει ισχυρούς εσωτερικούς μηχανισμούς μέσω του αθλητισμού και του ευρύτερου περιβάλλοντός του, τότε μπορεί ακόμα να βγει κερδισμένος από το άθλημα και να συνεχίζει να αγωνίζεται με επιτυχία!
Δεν διαφωνώ ( ούτε ποτέ θα μπορούσα να το κάνω ως πρώην πρωταθλήτρια στίβου με ατελείωτες ώρες προπόνησης και με μόνιμο χαμόγελο στα χείλη! ), ότι η ενασχόληση με τον πρωταθλητισμό αποτελεί μία διαδικασία γεμάτη με αρκετές προκλήσεις και έντονες συγκινήσεις. Και αυτό δίνει ενέργεια, τροφοδοτεί το πάθος προς τον αθλητισμό και κάνει τον αθλητή να συνεχίζει με την ίδια ή μεγαλύτερη ένταση.
Εξάλλου όλοι οι «πωρωμένοι του είδους» το γνωρίζαμε από νωρίς και με το βιβλιαράκι στο χέρι ότι: Ο αθλητής σε συνεργασία με τον προπονητή θέτουν, συχνά μαζί, τους στόχους της αγωνιστικής χρονιάς και καλούνται να ανταπεξέλθουν στις υψηλές ατομικές τους προσδοκίες και στους απαιτητικούς προπονητικούς και αγωνιστικούς σχεδιασμούς. Τελεία.
Όμως το κερί του αθλητή δεν πρέπει να καεί! Και στην εξουθένωση αυτό που ισχύει είναι το παράδειγμα του ίδιου του κεριού: όπως αυτό στην αρχίζει φωτίζει έντονα αλλά στη συνέχεια τρεμοπαίζει και τελικά σβήνει, έτσι και ο αρχικά πολλά υποσχόμενος αθλητής, στην αρχή είναι κατενθουσιασμένος, ζοφερός και επιτυχημένος, στη συνέχεια εμφανίζει σημάδια κόπωσης, στασιμότητας και απογοήτευσης και καταλήγει να απομακρύνεται από το άθλημα χωρίς επιστροφή, όταν θα έπρεπε να βρίσκεται στη κορυφή της καριέρας του ή τουλάχιστον να απολαμβάνει τα κεκτημένα.
Δηλαδή, θα ήθελα να το φωνάξω αλλά θα κρατηθώ και έτσι απλώς θα το διατυπώσω στο χαρτί: πάνω από όλα λοιπόν ισορροπία και ψυχραιμία!!! ( ο παππούς μου, μου έλεγε: νους, μάτι, αυτί.. ).
Είναι πολύ σημαντικό λοιπόν, οι ενδιαφερόμενοι ( αθλητές, προπονητές, γονείς, φορείς ) να δημιουργήσουν ένα ασφαλές και μη στρεσογόνο αθλητικό περιβάλλον και να προωθήσουν, με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, την μακροχρόνια δέσμευση του αθλητή με τα άθλημα αλλά και την προσωπική του ευημερία. Τόσο οι προπονητές / γονείς όσο και οι ίδιοι αθλητές, χρειάζεται να πετύχουν μία επιθυμητή ισορροπία μεταξύ των ατομικών και των οργανωτικών αθλητικών απαιτήσεων.
Χρειάζεται συχνά να συνδυαστούν στοιχεία όπως: ο βαθμός αθλητικής προσπάθειας που χρειάζεται να καταβάλλεται, η εύρεση ισορροπίας μεταξύ οφέλους – κόστους από την ενασχόληση τους με το άθλημα, η καλλιέργεια μιας υγιούς αντίληψης γύρω από τις έννοιες «επιτυχία / αποτυχία» και άλλα πολλά!
Για τον λόγο αυτό, δεν υπάρχει τυποποιημένο συνταγολόγιο!! Αυτό που έχει όμως σημασία και αξία, είναι να υπάρχει ( σε ατομικό επίπεδο ) μία ολιστική προσωπο-κεντρική προσέγγιση για την αναγνώριση, πρόληψη και αντιμετώπιση της εξουθένωσης σε κάθε αθλητή χωριστά, ενώ, ταυτόχρονα, ( σε οργανωτικό επίπεδο ) να καλλιεργείται ένα περιβάλλον το οποίο εκπαιδεύει τους αθλητές σε διάφορες ψυχοκοινωνικές δεξιότητες και παράλληλα λαμβάνει σοβαρά υπόψη τους προβληματισμούς που εγείρει ο σύγχρονος αγωνιστικός αθλητισμός.
Mε τα δυο μου αυτά άρθρα προσπάθησα να σας μυήσω στα “άδυτα” της εξουθένωσης..ωστόσο χρειάζεται να ξεδιαλύνουμε το τοπίο ως προς τρία βασικά σημεία. 1.συμπτωματα/αιτιες/σημαντικοι παράγοντες, 2. παραδείγματα αθλητών που βιώνουν εξουθένωση, 3. συγκεκριμένους σχεδιασμούς αντιμετώπισης των παραπάνω. Όλα αυτά στο επόμενο!!
Και για να μην εκτεθώ προς τη διεύθυνση του site με τόση πολυλογία (πιθανώς άνευ ουσίας για μερικούς), σας παραθέτω πίνακα με αιτίες, και παράγοντες που την επηρεάζουν.
«Τα συμπεράσματα δικά σας και εγώ στη διάθεσή σας! Τροφή λοιπόν για σκέψη μέχρι την επόμενη φορά¦ Α.Μ.»
( -> 1ο μέρος )
